Stres oksydacyjny określany jest jako brak równowagi między ilością wolnych rodników, a zdolnością do ich usuwania przez organizm. Pomimo tego, że wolne rodniki spełniają szereg funkcji fizjologicznych (m.in. biorą udział w przekazywaniu sygnałów międzykomórkowych) to ich nadmiar może być bardzo szkodliwy. Niestety, współczesny styl życia sprzyja powstawaniu wolnych rodników prowadząc do stresu oksydacyjnego. Dlatego tak ważna jest odpowiedź na pytanie, które z roślin mogą pomóc nam w walce ze stresem oksydacyjnym?
Wstęp
Wolne rodniki mogą przyczyniać się do powstawania oksydacyjnych uszkodzeń komórek. Szczególnie wrażliwe na ich działanie są białka, lipidy, a także DNA. Dlatego stres oksydacyjny związany z nadmiarem wolnych rodników może prowadzić do rozwoju licznych chorób, m.in. nowotworów, chorób sercowo-naczyniowych, choroby Parkinsona i Alzheimera. Stres oksydacyjny to coraz powszechniejszy problem, ponieważ współczesny styl życia sprzyja powstawaniu wolnych rodników. Do czynników, które zwiększają ryzyko stresu oksydacyjnego zalicza się, m.in. długotrwały stres, zanieczyszczenie powietrza, palenie papierosów, spożywanie alkoholu, a także promieniowanie UV. W usuwaniu nadmiaru wolnych rodników mogą pomóc nam antyoksydanty egzogenne, których źródłem są, m.in. rośliny.
Właściwości medyczne
Jednym z najbogatszych źródeł antyoksydantów w naszym jadłospisie są warzywa i owoce. Produktami bogatymi w antyoksydanty są również pestki, nasiona i orzechy. Znajdziemy je również w ziołach, które służą nam do doprawiania dań.
• Beta-karoten (prowitamina A) – oprócz tego, że jako antyoksydant pomaga eliminować nadmiar wolnych rodników spełnia szereg innych funkcji. Beta-karoten ma również pozytywny wpływ na narząd wzroku, a także błony śluzowe. Bogatym źródłem beta-karotenu jest, m.in. marchew, dynia, szpinak, jarmuż, morele, brzoskwinie, owoce cytrusowe.
• Witamina C- wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, a także jest niezbędna do syntezy kolagenu i prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Jej źródłem są, m.in. owoce cytrusowe, owoce dzikiej róży, porzeczki, maliny, truskawki, kalarepa, brokuły, kalafior, natka pietruszki.
• Witamina E – jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów występujących w żywności. Źródłem witaminy E są przede wszystkim migdały, orzechy, pestki i nasiona, a także oleje roślinne.
• Cynk i selen – składniki mineralne wykazujące właściwości antyoksydacyjne. Dobrym źródłem cynku są, m.in. nasiona roślin strączkowych, zboża, pestki i nasiona. Z kolei jednym z najlepszych roślinnych źródeł selenu są orzechy brazylijskie.
Nie tylko zboża, warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych, pestki, nasiona czy orzechy mogą wzbogacić dietę w antyoksydanty. Ich źródłem są również rośliny, których używamy jako przypraw, m.in. bazylia, oregano, kurkuma, tymianek, majeranek, a także cynamon.
Właściwości kulinarne
Jakie właściwości kulinarne posiadają produkty bogate w antyoksydanty? Do jakich potraw warto dodać poszczególne z nich? Poniżej podano kilka przykładów na wykorzystanie roślin bogatych w antyoksydanty w kuchni.
• Dynia – produkt, który pojawia się na naszych talerzach głównie w sezonie jesiennym. Dynia jest jednym z najlepszych źródeł beta-karotenu. Posiada delikatny smak przez co dobrze komponuje się z innymi produktami. Można przygotować z niej zupę krem, paszteciki dyniowe, a także zamarynować i cieszyć się smakiem dyni również poza sezonem.
• Szpinak – nie każdy przepada za jego smakiem. Jednak jeśli odpowiednio skomponujemy go z innymi produktami istnieje spora szansa, że przypadnie nam do gustu. Szpinak można podać, m.in. w postaci smoothie. Wystarczy zmiksować go z ulubionymi warzywami, owocami, wodą lub napojem roślinnym (np. kokosowym, migdałowym). Smak świeżych liści szpinaku dobrze komponuje się, m.in. z bananem, pomarańczą, jabłkiem i gruszką.
• Orzechy – mogą stanowić zarówno zdrową przekąskę, jak i wartościowy składnik potraw. Orzechy możemy dodać, m.in. do owsianki, jaglanki, a także domowych fit ciasteczek. Zmielone orzechy wzbogacają również smak sałatek (np. orzechy włoskie dodane do sałatki z rukolą i pomarańczą).
• Maliny – są owocami, które obfitują zarówno w antyoksydanty, jak i błonnik pokarmowy. Dlatego ich spożywanie ma korzystny wpływ na nasze zdrowie. Maliny ze względu na dość kwaśny smak warto połączyć z innymi produktami. Dobrze komponują się, m.in. z nieco słodszymi bananami, ale także z jogurtem naturalnym.
Do naszych potraw warto dodać również przyprawy bogate w antyoksydanty, m.in. bazylię, oregano, tymianek oraz cynamon. Bazylia i oregano dobrze sprawdzają się w daniach kuchni włoskiej, np. na bazie makaronów. Z liści bazylii możemy przygotować również domowe pesto, np. z dodatkiem migdałów. Z kolei tymianek dobrze komponuje się z potrawami mięsnymi, a także rybnymi.
Zakończenie
Stres oksydacyjny, a także związane z nim choroby stają się coraz poważniejszym problemem zdrowotnym XXI wieku. Dlatego warto wzbogacić jadłospis w produkty, które obfitują w antyoksydanty pomocne w walce z nadmiarem wolnych rodników. Ich źródłem są warzywa i owoce, pestki i nasiona, orzechy, zboża, nasiona roślin strączkowych, a także przyprawy.
Spodobał Ci się ten wpis? Podziel się nim
