Uprawianie roślin jako forma terapii

Rośliny jako forma terapii – od czego się zaczęło?

Terapeutyczne właściwości roślin wykorzystywali już kilka tysięcy lat temu lekarze ze starożytnego Egiptu. Członkom rodziny władcy Egiptu zalecali oni spacery po ogrodzie w celu polepszenia nastroju. Jednak minęło sporo czasu zanim zaczęto wykorzystywać terapeutyczne właściwości roślin w klinikach. Dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku w ośrodkach na terenie Stanów Zjednoczonych, Hiszpanii, a także Anglii zaczęto wykorzystywać rośliny w celach terapeutycznych. Pionierem amerykańskiej hortiterapii był doktor Benjamin Rush, który zalecał pracę w polu i ogrodzie osobom z objawami natury psychicznej. Podobne metody zaczęli wykorzystywać na początku XIX wieku hiszpańscy medycy. Jednym z przełomowych momentów w rozwoju terapii roślinami było utworzenie przy jednej z amerykańskich klinik psychiatrycznych, rozległego parku połączonego z lasem i łąkami. Pod koniec XIX wieku, hortiterapia zaczęła być stosowana również w przypadku chorych dzieci. W 1936 roku w Anglii, ogrodnictwo zostało oficjalnie uznane za jedną z metod terapii. Kilka lat później terapię ogrodniczą wdrożono jako oficjalną metodę leczenia w szpitalu geriatrycznym w Michigan. Przełomowym momentem były również lata 50. XX wieku, kiedy to terapia roślinami stała się przedmiotem studiów na uniwersytetach. Dzięki temu zyskała nową jakość, ponieważ od tej pory naukowcy mieli możliwość opracowywania nowych metod pracy z pacjentem, innowacyjnych form zajęć terapeutycznych, a także pojawiły się pierwsze podręczniki akademickie z tej dziedziny. Współcześnie zagadnieniami związanymi z hortiterapią zajmują się organizacje, takie jak chociażby American Horticultural Therapy Association, Australian Horticultural Therapy Association czy Japan Horticultural Therapy Society. W Polsce funkcjonuje kilka placówek, które zajmują się terapią roślinami. Można podzielić ją na dwie formy: czynną oraz bierną. Pierwsza z nich obejmuje różnego rodzaju aktywności, które związane są z pracą w ogrodzie, szklarni czy oranżerii. Aktywności te to, m.in. pielenie chwastów, przycinanie, podlewanie, przesadzanie roślin. Formę terapii może stanowić również samo przebywanie w otoczeniu roślin, co nazywamy bierną formą terapii. Zaobserwowano, że pewne korzyści zdrowotne może przynosić chociażby obserwacja czy dotykanie roślin. Są to aktywności, które poprzez kojący wpływ na nasze zmysły mają charakter wyciszający i uspokajający.

Jakie rośliny można wykorzystać w terapii?

Profesjonalne ogrody terapeutyczne zakładane są, m.in. przy szpitalach, domach opieki, hospicjach czy ośrodkach leczniczych dla dzieci. Jednak tak naprawdę każdy z nas może praktykować tę formę terapii w swoim ogródku. Dlatego warto wiedzieć jakiego typu rośliny można wykorzystać w celach terapeutycznych. Warto pamiętać przy tym o kilku ważnych zasadach:

• dobierz rośliny do własnych możliwości (uprawa niektórych z nich jest bardziej angażująca dlatego może być nieodpowiednia dla osób w wieku podeszłym czy z ograniczeniami ruchowymi);

• ogranicz użycie pestycydów i skup się przede wszystkim na uprawach naturalnych, ekologicznych;

Poniżej znajduje się kilka przykładów roślin, których uprawa może być dla nas formą terapii.

• Zioła i rośliny o właściwościach leczniczych – zalicza się do nich, m.in. melisę, miętę, tymianek, rozmaryn, majeranek, bazylię. Są to rośliny, które mogą być hodowane również w doniczkach ustawionych na parapecie bądź balkonie. Dlatego ich uprawa może być formą terapii dla osób, które nie mają przydomowego ogródka. Co więcej, posiadają rośliny te posiadają cenne właściwości lecznicze ze względu na zawarte w nich związki.

• Warzywa – wyhodowanie własnych warzyw daje dużo satysfakcji. Osoby, które dopiero zaczynają swoją przygodę z uprawą warzyw powinny postawić na gatunki proste w utrzymaniu, o krótkim okresie wegetacji. Zalicza się do nich, m.in. rzodkiewki.

• Rośliny ozdobne – zarówno uprawa, jak i samo przebywanie w ich otoczeniu może mieć korzystny wpływ na nasze samopoczucie. Dobrym rozwiązaniem jest postawienie na rośliny sezonowe, takie jak słonecznik, bratki, lawenda, róża czy aksamitka.

Korzyści płynące z uprawy roślin

Uprawa, a także przebywanie w otoczeniu roślin może przynieść wiele korzyści każdemu z nas. W ośrodkach, które zajmują się hortiterapią zaobserwowano, że terapia za pomocą roślin może mieć pozytywny wpływ na sprawność fizyczną, koordynację ruchową, poczucie równowagi, a także koncentrację. Uprawa czy przebywanie w otoczeniu roślin może także redukować poziom stresu. Biorąc pod uwagę, jak stresujące jest życie współczesnego człowieka, warto zwrócić uwagę na to, że rośliny są nie tylko ozdobą, przyprawą czy źródłem związków o działaniu leczniczym. Ich obecność w naszym otoczeniu, a także uprawa może mieć pozytywny wpływ na nastrój i stan zdrowia.